Stefan Chwin "Dolina radości"

"Dolina radości" to powieść o dynamicznej i przygodowej akcji z elementami fantastyki. Niezwykła historia Eryka Stamelmanna, tajemniczego makijażysty gwiazd filmowych i polityków. Zaczyna sie na początku XX wieku w starym Gdańsku, potem w Monachium, Berlinie, poprzez wojenną Warszawę, Moskwę i zataczając wielki krąg na mapie i czasie wraca po wojnie do Gdańska. W powieści poznajemy Eryka po trochu jako artystę, przestępcę, czarownika, który dzięki swemu zawodowi poznaje sławnych ludzi, pojawia sie w wielu miejscach, zmienia tożsamość, toczy rozmyślania na temat piękna, miłości, zdrady, życia. Wielokrotnie, przy różnych okazjach Eryk przytacza definicję swojej osoby : "ja uciekinier, znajda, syn Kamienia z pięknej doliny Freudental, nic nieznaczący pracownik piękna, makijażysta z gdańskiego teatru..." Jako, że jest niezwykle utalentowanym charakteryzatorem i pionierem chirurgii plastycznej, upiększa oblicza największych osobistości tamtych czasów: Hitlera, Marlenę Dietrich, Stalina. Bierze udział w eksperymentach w obozie Auschwitz. Przerabia twarze Żydów z getta warszawskiego w taki sposób, aby nie wzbudzały podejrzeń co do swojej rasy podczas przerzutu do neutralnej Szwajcarii. Będąc podczas działań wojennych pod Stalingradem poprawia i nadaje normalny wygląd zwłokom niemieckich oficerów, dokonuje artystycznego kamuflażu, podczas przemieszczania się wojsk, sprawiając, że wyglądało otoczenie jak ruchome wioski. W następnym etapie zostaje zatrudniony przy konserwowaniu ciała Lenina w jego Mauzoleum oraz balsamowaniu ciała Stalina. Pracuje też dla sowieckiego wywiadu. Obok wywodów opartych na przesłankach historycznych i filozoficznych dających barwny obraz ludzi, zdarzeń i miejsc, autor wprowadza tez wątki z pogranicza fantazji. Odnosząc się do całej obszarnej powieści uważam, że autor wnosi wiele elementów poznawczych dotyczących historii Gdańska i innych miejsc, w których toczy się akcja, wplatając w bieg zdarzeń wątki z dziedziny fantastyki. Sądzę nawet, że połączenie tych gatunków sprawia, iż powieść posiada specyficzny charakter.  oprac. Halina Rabikowska-Nowak