1. Przebudowa.
Miejska Biblioteka Publiczna w Sieradzu, ulica Polna 36A, Park Broniewskiego. Biblioteka Główna, miejsce które w ciągu ostatnich miesięcy przeżyło metamorfozę… prawdziwą podróż w czasie. W ciągu niespełna roku Biblioteka przeniosła się o pół wieku, z końca lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku w rok 2018. Jeszcze niedawno był to nieduży piętrowy budynek, adaptowany na potrzeby biblioteczne z jednorodzinnego domku mieszkalnego. Ciasny i pękający od nadmiaru książek. Z kręconymi schodami, które skuteczne uniemożliwiały dostęp do pomieszczeń na piętrze osobom starszym i mającym trudności z poruszaniem.
Teraz jest to nowoczesny przeszklony gmach. Dzięki dofinansowaniu z funduszy europejskich i pomocy Urzędu Marszałkowskiego i Urzędu Miasta trzykrotnie zwiększyła się powierzchnia użytkowa obiektu. Dobudowano część budynku od strony południowo wschodniej, nową przeszkloną klatkę schodowej i szyb windy, zaadaptowano na magazyny piwnice pod całym budynkiem. Na parterze powstała duża Wypożyczalnia, na piętrze Czytelnia, która może pomieścić dwa razy więcej użytkowników niż do tej pory.
Zapewnienie dostępu do biblioteki osobom mającym problemy z poruszaniem, osobom na wózkach, było jednym z ważniejszych założeń już na etapie tworzenia projektu i występowania o dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Regionalnego. Efekt przebudowy jest widoczny już na pierwszy rzut oka. Gdy staniemy przed Biblioteką, widzimy szerokie wygodne schody, a obok przeszklone drzwi do windy i domofon. Po jego naciśnięciu bibliotekarz uruchamia urządzenie i czytelnik może ściągnąć windę do poziomu gruntu. Szerokie drzwi umożliwiają wjazd do środka wózkiem inwalidzkim. Na konsoli sterującej przyciski: G to poziom gruntu, stąd rozpoczynamy naszą jazdę i ten przycisk naciskamy, gdy chcemy opuścić budynek. Przycisk 0 to poziom parteru, tutaj znajduje się Wypożyczalnia i ubikacja, do której również można wjechać wózkiem. W Wypożyczalni szerokie przejścia miedzy regałami pozwalają na swobodny dostęp. Tutaj także znajduje się katalog komputerowy, gdzie można sprawdzić dostępność konkretnej książki, lub poprosić o pomoc bibliotekarza. Na poziom pietra, gdzie jest Czytelnia wjeżdżamy naciskając przycisk z cyfra 1.
Wychodząc na przeciw oczekiwaniom użytkowników zwiększyliśmy naszą dostępność poprzez zwiększenie ilości godzin, w których placówka będzie otwarta. Docelowo będzie to od 8.00 do 18.00, od poniedziałku do piątku. Będziemy także pracować w pierwszą i ostatnią sobotę miesiąca.
A dla tych, którzy mimo wszystko nie zdążą przed zamknięciem biblioteki przygotowaliśmy wyjście awaryjne, które z powodzeniem zdaje egzamin w innych bibliotekach – tak zwaną Wrzutnię. Specjalne urządzenie ustawione na schodach przez budynkiem, w które spóźniony czytelnik może włożyć bezpiecznie przyniesione książki, żeby nie dźwigać ich z powrotem do domu. Książki te oczywiście następnego dnia zostaną odpisane z jego konta.
2. Oferta dla dzieci i młodzieży
Do tej pory Biblioteka Miejska miała dość ograniczone możliwości, jeżeli chodzi o spotkania z czytelnikami, ze względu na powierzchnie i usytuowanie. Zmieniło się to po remoncie i w nowym odświeżonym budynku mamy teraz do dyspozycji Czytelnię, w której w komfortowych warunkach można odbyć zajęcia z grupą 30, a docelowo nawet 60 dzieci. Dużym uatrakcyjnieniem jest także możliwość wykorzystania w zajęciach nowego sprzętu audiowizualnego.
W ramach Tygodnia Bibliotek codziennie gościliśmy u siebie dzieci z sieradzkich przedszkoli. Każde z zajęć składało się z oprowadzenia dzieci po bibliotece, przeczytaniu bajki, posłuchaniu muzyki i obejrzeniu krótkich prezentacji na temat książki. Wprowadziliśmy również do naszej oferty prezentację bajek za pomocą teatrzyku Kamishibai, który łączy interpretację tekstu przez bibliotekarza z prezentacją fantazyjnych ilustracji. Warto jeszcze wspomnieć, że nasza oferta książek dla dzieci i młodzieży to w Bibliotece Głównej także ponad 7 tysięcy książek, i wciąż jesteśmy w trakcie zakupu nowości. Tak naprawdę młodzi czytelnicy stanowią w bibliotece w parku prawie połowę ogółu czytelników, do tej pory było to ponad 1000 osób, a mam nadzieję że liczba ta się jeszcze zwiększy.
Od nowego roku szkolnego planujemy również prowadzić z dziećmi z przedszkoli i klas szkoły podstawowej zajęcia z edukacji czytelniczej i medialnej, a także edukacji globalnej, kładąc tutaj największy nacisk na ochronę środowiska, tolerancję, a także zrozumienie i zaakceptowanie różnorodności jaka panuje między ludźmi i różnymi regionami świata.
Chcemy pokazać dzieciom, że biblioteka jest to miejsce otwarte i przyjazne dla każdego, na każdym etapie jego życia. Jest to pewnego rodzaju inwestycja na przyszłość. Jeżeli już od najmłodszych lat zaszczepimy w naszych czytelnikach pozytywne wrażenia i wspomnienia, wtedy już jako uczniowie klas starszych nie będą traktowali przyjścia do biblioteki tylko jako przykrego obowiązku, ale jako przyjemność, a w dorosłym życiu staną się świadomymi czytelnikami, którzy bez skrępowania i lęku będą poruszali się w przestrzeni informacyjnej, której biblioteka stanowi niezwykle ważną część.
Dlatego bardzo istotną częścią naszej działalności są również spotkania z autorami książek. 10 maja, odbyło się w ramach imprezy czytelniczej „Z książką na walizkach”, spotkanie z Panem Kazimierzem Szymeczko, autorem bardzo poczytnych książek dla młodych czytelników. W imprezie tej, organizowanej wspólnie z Wydawnictwem Literatura bierzemy udział od wielu lat. Dwa lata temu mieliśmy nawet zaszczyt być gospodarzem imprezy finałowej na sieradzkim rynku. Tegoroczny finał miał miejsce 12 maja w Wieruszowie, byliśmy tam oczywiście obecni. 5 czerwca organizujemy spotkanie z pisarką Moniką Sawicką.
3. Oferta dla dorosłych
Czytelnicy dorośli, to więcej niż połowa użytkowników Biblioteki Miejskiej. Dlatego też oferta usług adresowanych do tych osób musi być bogata i różnorodna. To dla nich, zgromadziliśmy tutaj prawie 30 tysięcy książek. Księgozbiór bogaty i stale odnawiany, co roku wzbogacany o prawie tysiąc nowych pozycji wydawniczych.
Oferujemy naszym czytelnikom nie tylko książki, także czasopisma. W ofercie Biblioteki Miejskiej mamy 62 tytuły czasopism, z tego połowa w Bibliotece Głównej. Dziennik Łódzki, Nad Wartą, prasa regionalna i czasopisma kolorowe, ulubione zwłaszcza przez panie. Do czytania na miejscu i wypożyczenia do domu. Uruchomiliśmy także nową funkcję smsowego powiadamiania czytelników o zamówionych lub przetrzymanych książkach.
Książki i czasopisma oferowaliśmy naszym czytelnikom od dawna, ale rzecz w tym, że nie wszyscy mogli z tej naszej oferty skorzystać. Wcześniej budynek nie był przyjazny osobom mającym problemy z poruszaniem się, osobom starszym.
Strome schody utrudniały dostęp do Wypożyczalni, skutecznie blokowały dostęp do Czytelni. Teraz te podstawowe działy naszej biblioteki stały się powszechnie dostępne dzięki zamontowaniu windy. Zwiększyła się powierzchnia naszej Czytelni, zamontowano sprzęt audiowizualny w postaci projektora i szerokiego ekranu, co pozwala włączyć do naszych codziennych działań obraz i dźwięk. Podnosi to atrakcyjność naszych spotkań autorskich, których będziemy realizować teraz znacznie więcej niż do tej pory. Więcej i bardziej urozmaiconych, będziemy zapraszając nie tylko pisarzy i poetów, ale muzyków i wokalistów.
Czytelników zachęcamy nie tylko do korzystania w czytelni z prasy czy księgozbioru podręcznego, ale i do bezpłatnego korzystania ze znajdujących się w naszej czytelni komputerów. Właśnie obecnie realizujemy kurs komputerowy dla dorosłych, który cieszy się ogromnym zainteresowaniem.
Mając lepszą bazę lokalową, z większym rozmachem organizować będziemy konkursy literackie i plastyczne. Przymierzamy się do kolejnej edycji naszego konkursu „Ad urbis gloriam”, konkursu adresowanego do absolwentów uczelni, którzy w swych pracach dyplomowych, licencjackich, magisterskich, a także doktorskich, podejmują tematy związane z Sieradzem, naszym regionem, piszą o ludziach którzy tutaj żyli i pracowali. Zamierzamy także wrócić do organizowanego kilkanaście lat temu konkursu na Najaktywniejszego Czytelnika, który cieszył się dużym zainteresowaniem wśród użytkowników biblioteki.
W maju zorganizowaliśmy uroczysty finał Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego „Mój list do Świata”. To już czwarta edycja konkursu poetyckiego adresowanego do dorosłych poetów. Plonem konkursu jest wydany tomik, zilustrowany pracami graficznymi uczniów sieradzkich szkół i pokonkursowa wystawa ilustracji.
4. Oferta dla seniorów
Od kilku lat obserwujemy w Bibliotece Miejskiej stałą tendencję do zwiększania się liczby czytelników dojrzałych. Mniej jest wśród czytelników osób młodych, aktywnie pracujących zawodowo, natomiast rośnie stale liczba osób będących na emeryturze, seniorów, czytelników 60+. W chwili obecnej stanowią oni blisko 30% ogółu naszych użytkowników, dlatego też organizując pracę Biblioteki Miejskiej musimy o nich pamiętać i wychodzić naprzeciw ich oczekiwaniom. Przebudowa budynku pozwoliła zwiększyć dostępność naszego obiektu dla osób starszych, mających kłopoty z poruszaniem się. Teraz mają oni nieograniczony dostęp do naszych zbiorów w Wypożyczalni, do Czytelni i do organizowanych w niej imprez. Liczymy na liczny udział naszych seniorów w spotkaniach autorskich, które dotychczas cieszyły się zainteresowaniem raczej osób młodszych.
Zamierzamy prowadzić także działania edukacyjne i oświatowe. Przykładem jest choćby prowadzony w związku z projektem przebudowy biblioteki kurs komputerowy dla seniorów. Frekwencja na zajęciach najlepiej świadczy, że był to dobry pomysł i trafił w oczekiwania uczestników. Pozwolił nie tylko odnaleźć się osobom zagrożonym wykluczeniem cyfrowym, ale i wzbogacić i rozwinąć umiejętności komputerowe osobom, które posiadały już pewna wiedzę.
Dla naszej Biblioteki osoby w wieku dojrzałym zawsze stanowiły ważną część naszej czytelniczej społeczności. Już od 2009 roku Biblioteka Miejska bierze udział w ogólnopolskim programie Dyskusyjne Kluby Książki.
Klub taki, do którego należą nasze czytelniczki, działa przy naszej Filii nr 1 i jego opiekunka jest Pani Katarzyna Pietrych. W ciągu roku w DKK odbywa się około 15 spotkań klubowych, na których omawiane są nowości książkowe, w ramach Klubu organizowane są także spotkania z autorami. Ostatnie było z Ireneuszem Wolmanem, autorem powieści historycznej, której akcja dzieje się w średniowiecznym Sieradzu i Chojnem.
Oferta zajęć dla seniorów jest bogata. W ramach Uniwersytetu Trzeciego Wieku odbywają się wykłady i warsztaty dla seniorów, prowadzone przez historyków, psychologów, lekarzy, literaturoznawców, zajęcia z dietetykiem, fryzjerem, florystką, podologiem, kosmetologiem, wizażystką, projektantką ubiorów, stylistką. Organizujemy spotkania z ciekawymi ludźmi, którzy służą seniorom swą wiedzą i doświadczeniem – z policjantem zajmującym się prewencją, pracownikiem opieki społecznej, sędzią, pracownikiem banku, zakładu ubezpieczeń. Zainteresowaniem cieszą się takie formy zajęć jak wycieczki na targi książki, do sieradzkiego muzeum, skansenu, do teatru, gospodarstwa ekologicznego pana Andrzeja Wojtkowskiego w Pratkowie, ogólnopolskie dyktando, zajęcia jogi, tworzenia orgiami, tworzenie ozdób świątecznych bożonarodzeniowych i wielkanocnych.
Mając nowe możliwości lokalowe chcielibyśmy tą ofertę jeszcze wzbogacić i rozwinąć, liczymy także na liczniejszy udział w tych działaniach seniorów, zwłaszcza panów.
5. Oferta dla osób z niepełnosprawnością
Jednym z ważniejszych założeń na etapie tworzenia projektu przebudowy Biblioteki Miejskiej i występowania o dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Regionalnego było zapewnienie dostępu do biblioteki osobom mającym problemy z poruszaniem, osobom na wózkach, które wcześniej miały bardzo ograniczone możliwości w korzystaniu z naszych usług. Zamontowanie windy zmieniło tę sytuację całkowicie.
Wcześniej podejmowaliśmy też pewne działania, wychodząc naprzeciw osobom starszym, chorym, niepełnosprawnych ruchowo, zamieszkałych na terenie Sieradza, które chciały wypożyczyć książki, a nie zawsze miały możliwość skorzystania z pomocy rodziny lub znajomych. Dla nich od kilku lat działała w naszej Bibliotece usługa „Książka na telefon”. Można złożyć zamówienia na konkretne tytuły dzwoniąc na numer telefonu nasz lub filii lub wysłać e-maila. Książki są dostarczane czytelnikom bezpłatnie.
Przebudowa naszej Biblioteki Głównej wiąże się również z doposażeniem jej w sprzęt przeznaczony dla osób, mających problemy ze wzrokiem. Realizując projekt zakupiliśmy nowoczesny sprzęt umożliwiający bezwzrokowe czytanie. Kupiliśmy trzy odtwarzacze książek mówionych ORION, tzw. czytaki, które można wypożyczać czytelnikom do domu razem z nagranymi cyfrowo książkami do odtwarzania.
Inny nasz nabytek to przenośny powiększalnik video RUBY, przeznaczony dla osób słabowidzących. Umożliwia on nawet czternastokrotne powiększenie oglądanego obrazu na szerokim monitorze LCD.
W Czytelni będzie zainstalowany multilektor SARA, urządzenie czytające na głos książki, broszury, czasopisma, wszelkie druki, dokumenty, pocztę, nawet rachunki. Multilektor skanuje dokumenty korzystając z najnowszej technologii rozpoznawania druku, a następnie je odczytuje, głosem wyraźnym, o naturalnym brzmieniu. No niestety nie czyta pisma ręcznego.
Użytkownicy z dysfunkcją wzroku będą mogli również korzystać z programu udźwiękawiającego system operacyjny komputera. System ten umożliwia pracę na komputerze przy maksymalnym wsparciu mową syntetyczną i pismem Braille’a. Program ten nie tylko odczytuje ważne informacje z ekranu komputera, ale także potrafi opisywać obiekty graficzne, a nawet recepty.
Zakupiliśmy także swego rodzaju notatnik brajlowski wyposażony w klawiaturę brajlowską oraz syntezator mowy, który może być użytkownikowi pomocny w wielu codziennych sytuacjach. W warunkach bibliotecznych można za jego pomocą tworzyć i edytować dokumenty czy proste notatki, czytać książki, nagrywać, ale też bawić się grając w gry – kostkę, sudoku, szachy, chińczyka. Urządzenie to posiada szereg wbudowanych funkcji, takich jak edytor tekstów, odtwarzacz książek mówionych, dyktafon, tester kolorów, minutnik, stoper, metronom, kalkulator i jeszcze wiele innych.
Mamy wreszcie też zakupioną drukarkę brajlowską COLUMBIA, która po podłączeniu do komputera pozwala dokonać tłumaczenia tekstu na język Braille’a jak również przetworzyć grafikę na formę dotykową. Drukarka taka zapewnia dwustronne drukowanie tekstu brajlowskiego na specjalnym papierze.
Oczywiście aby użytkownicy mogli swobodnie korzystać z tych nowych urządzeń, nowych w sensie dosłownym ale i w sensie technologicznym, pracownicy biblioteki muszą najpierw zostać odpowiednio przeszkoleni. W następnym etapie przeszkoleni bibliotekarze będą prowadzić cykliczne szkolenia z obsługi tego nowoczesnego sprzętu umożliwiającego bezwzrokowe czytanie. Szkolenia takie będą kierowane do wszystkich, szczególnie do seniorów i osób z dysfunkcjami wzroku.